ถิ่นกำเนิดส้มเกลี้ยง
ส้มเกลี้ยงเป็นพืชที่มีการคาดการณ์กันว่าบ้านเกิดเริ่มแรก คงจะอยู่ในประเทศจีนตอนใต้แล้วมีการแพร่ระบาดชนิดมายังบประมาณริเวณเขตร้อนของทวีปเอเชียในหมู่เกาะมลายูรวมทั้งภูมิภาคอินโดจีน เช่น เวียดนาม เมียนมาร์ ไทย ลาว มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฯลฯ จากนั้นเมื่อมีการติดต่อค้าขายกับชาติตะวันตกก็เลยมีการนำไปปลูกยัง ทวีปอื่นๆสำหรับในประเทศไทยยังไม่มีหลักฐานแจ่มชัดว่าเริ่มมีการนำส้มเกลี้ยงเข้ามาปลูกหนแรกเมื่อใด เจอแต่เพียงรายงานซึ่งมีต้นฉบับเป็นภาษาประเทศฝรั่งเศส แปลรวมทั้งพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษ เมื่อ พุทธศักราช2236 ที่พูดถึงส้มจำพวกต่างๆ3 จำพวกเป็นส้มโอ ส้มแก้ว และก็มะกรูด แม้กระนั้นก็เช้าใจกันว่าคงจะมีการเริ่มนำเข้ามาปลูกลงในไทย ในยุคกรุงศรีอยุธยาช่วงท้าย ถึง ช่วงต้นของธนบุรี
ผลดีรวมทั้งคุณประโยชน์ส้มเกลี้ยง
ส้มเกลี้ยงถูกจัดให้เป็นพืชเครือญาติส้มในประเภทส้มหวาน (sweet orange) ด้วยเหตุนั้น ก็เลยถูกประยุกต์ใช้บริโภคคือผลไม้มาตั้งแต่สมัยก่อนแล้ว โดยเป็นที่นิยมไปในหลายภูมิภาคของโลกโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับในการนำไปทำเป็นน้ำส้มคั้น ซึ่งนับว่าเป็นน้ำส้มคั้นสด ที่มีรสชาติเหมาะสมที่สุด หรือนำไปดัดแปลงเป็นผลิตภัณฑ์ อื่นๆได้แก่ แยมส้ม ส้มสะอาด แก้ว ฯลฯ นอกเหนือจากนี้ คนจีนยังนิยมเอามาไหว้ในตอนเทศกาล วันตรุษจีน , สารจีน , ไหว้พระจันทร์ อีกด้วย ส่วนคุณประโยชน์ทางยาของส้มหมดจดนั้น ตามตำรายาไทยเจาะจงไว้ว่า ผลมีรสขนมหวานเย็น ช่วยทำให้ปรับเจริญอาหาร แก้หลอดลมอักเสบ , ลักปิดลักเปิด , แก้ไอ , ขับเสลด ผิวส้มหมดจด (เปลือกผล) ใช้เข้ายาแก้ลมหน้ามืด หน้ามืด ลายตา ใจสั่นโดยจัดอยู่ใน “เปลือกส้ม 8 ประการ” มี ผิวส้มหมดจด ผิวมะนาว ผิวส้มโอ ผิวส้มเขียวหวาน ผิวส้มจังหวัดตรังกานู ผิวส้มซ่า ผิวมะงั่ว หรือผิวส้มโอมือ และก็ผิวมะกรูด มีคุณประโยชน์ แก้ทางลม แก้ลมกองละเอียด กองหยาบคาย แก้เสลดโลหะ
รูปแบบแล้วก็ขนาดการใช้
แก้ไอ ขับเสลด รักษาโรคลักปิดลักเปิด แก้หลอดลมอักเสบ โดยการกินส้มสะอาดคือผลไม้สดหรือจะกินเป็นน้ำส้มคั้นก็ได้ ส่วนน้ำมันจากผิวส้มสะอาด ใช้ดมอาการเครียด นอนไม่หลับ ใช้ทาผิวหนังรอบๆที่อักเสบ ฆ่าเชื้อโรค รวมทั้งลดลางเลือนริ้วรอยบนบริเวณใบหน้า ใช้หยดใส่น้ำกินช่วยขับน้ำดี ช่วยสำหรับในการย่อยของกิน กระตุ้นหลักการทำงานของน้ำเหลือง โดยน้ำมันผิวส้มสะอาดนี้ควรจะใช้ในความเข้มข้นไม่เกิน 1.4% แล้วก็ควรที่จะใช้เพียงแค่ 3-10 หยอดแค่นั้น